luns, 15 de outubro de 2012

San Paio de Narla: vixía feudal en Friol



 Os que gustades da historia medieval, da paisaxe e de certa soedade; os amigos das lendas e da Galicia interior tedes que pasar por Friol, terra luguesa enxebre, e menos coñecida  do que merece. Érguese, a non moita altura, esta fortaleza de San Paio de Narla, que pertenceu ó famoso nobre do S. XIV Vasco das Seixas, coñecido pola súa participación na guerras sucesorias a favor de Enrique de Trastámara, e polo seu descendente e señor das Torres tamén Vasco das Seixas, que xa entrado o século XVI fixo famosa a lenda negra que o convirte en asasino alevoso da súa muller, a virtuosa dona Catalina de San Tirso, amiga de favorecer ós pobres, e vítima dos ciúmes do seu marido, envelenada e apuñalada, que fica soterrada incorrupta, na capela da Madalena no mosteiro de Sobrado dos Monxes, sen pedra nin epitafio que indique a sepultura.
Cito texto pertencente ó Tumbo de Sobrado, priorato que dista tres leguas de Friol:
"­El padre de esta señora aviendo sabido la muerte de su hija, que le dió su marido violentamente, y que éste se avía escapado a Portu­gal, refugiado en la casa del Duque de Verganza, acudió a la Real Audiencia de La Co­ruña, y se proveyó que viniesena la averiguación el Licenciado Briviesca, uno de los Al­caides mayores de dha. Audiencia. Llegó este Señor a este Monastt.° acompa­ñado de Ministros y Alabarderos, miércoles 21 del mismo mes de Noviembre del mismo dho. año, estando la Comunidad en víspera. Decretó que se desenterrase el cuerpo, y aviéndose executado, vieron y admiraron todos los que presenciaron este acto, que tenía el rostro tan hermoso, tan blanco y colorado como leche y rosa, y tan sereno, que parecía que dormía, sin rastro de olor malo, en medio de aver pasado 21 días debajo de tierra.- Después de visto esto, descubriénrole el pecho i vieron que sobre él tenía los brazos cruzados para cubrir las heridas de las mortales puñaladas, que su marido la dió; las quales con particular advertencia estaban embutidas con estopas. Sacaron las estopas para reconocer las heridas, y al mismo punto que las sacaron, corrió tanta cantidad de sangre, tan fresca y colorada como si al sacar las estopas fuera lo mismo que sacarle el puñal, luego que la hirió.- Este prodigio o este milagro, calificó la inocencia, la castidad y la virtud de aquella señora cuio cuerpo con mucho respeto y veneración, volvieron a la misma sepultura, consoló a los cincunstantes y condenó de inhumano y traidor a su marido Vasco das Seixas, el qual no quedó sin el pago de su alevosía; porque un mes después que el executó esta maldad con su muger, le mataron a estocadas algunos de los del Duque de Verganza, donde se avía acogido” ( Tumbos de Sobrado).

 É famosa tamén a lenda da Cova da serpe, que se desenvolve perto do castelo e que ten como protagonista unha monstruosa cóbrega xigante. A lenda, da que hai polo menos dúas versións, conta como a filla do Señor de Miraz (segundo Carré, é a filla do señor da fortaleza de San Paio), namórase dun mozo labrego, e debido á oposición dos pais, os dous fuxen;  chegada a noite acaban por agocharse nunha cova, habitada por unha serpe espantosa que intenta devorar á doncela. O mozo consegue matala co seu coitelo pero é ferido de morte, envelenado, e morre nos brazos da fermosa namorada.

 O castelo hoxe é un museo da Deputación de Lugo, e conta con unha ampla mostra etnográfica, ademáis de curiosidades varias, como arreos de cabalgaduras, armas, mobiliario antigo, xoias..., e dende logo, as magníficas vistas da campiña lucense dende as ameas. Ata onde se nos perde a mirada todo é verde e azul!

xoves, 4 de outubro de 2012

Outono entre as risadas dos castiñeiros




 Optimista. Leda.
 Este outono hai outras cores. Inda parece que o verán está loitando por deixar unha estela de luz ó mediodía. Fai  frío pola mañá pero unha dozura morna acompaña o xantar. Percorrendo as mil e unha pistas da comarca arzuana cara o cerne de Galicia, empezan a sorrir os ourizos dos castiñeiros ó meu paso. Hai algo no ambiente que me fai rexuvenecer; sinto coma se retrocedese no tempo e o meu corazón estivese anovado no aire fresco, entre as néboas matinais, ó ritmo trepidante da vida.