luns, 24 de decembro de 2012

Nadal 2012


 Despois desta semana "da fin do mundo", que non foi senón un cambio de era maia, (que nos cae un pouco lonxe), chegamos ó día de Noiteboa con unha meteoroloxía terrible. Quero aproveitar para mandar os meus mellores desexos a todas as amizades, e ós viaxeiros cibernéticos que pasan de casualidade por este navegacruz ó longo do ano. Hoxe envío unha aperta a tod@s os que compartirán mesa con quen máis queren, pero tamén a quen a pasará nun hospital. Haberá ausencias que recordar, pero iso débenos facer pensar que nalgún momento da nosa vida compartimos a nosa felicidade cos seres que amamos e nos amaron. Disfrutemos o tempo concedido sen desprezar un so minuto.

domingo, 9 de decembro de 2012

Fervenza das Hortas nun conto de fadas





A terra de Arzúa garda segredos tan fondos como os desta fervenza tamén chamada de Santa Marta por unha lenda que non é do caso. Esta entrada da bitácora é para quen compartiu comigo confidencias e inquedanzas, pero tamén para quen cree coma min na esperanza e no cambio, porque o río non leva nunca a mesma auga. Este da foto chámase Ufa, igual que un río da conca do Volga, alá en Rusia. Pero o noso río arzuano, está en Dombodán, que nada ten que envexar á paisaxe da terra dos zares.
 Quixen coñecer ese lugar e leváronme as súas pasadas por un vieiro costento, por unha baixada que se ía internando na fronda conforme nos achegábamos ó río e ós muíños. Pensaba no decurso da vida, cando descubrín a magnífica caída de auga de vinte metros, que me fixo abrir os ollos e pararme nun dos travesaños que forman a escada descendente. As cores do inverno tinguían as abeleiras centenarias. A catarata bruaba no fondo do sendeiro, mentres os nosos pasos se apagaban nas follas mortas do camiño, molladas pola choiva dos días pasados.
 Enfeitizada pola imaxe, fiquei ollando un intre, e a certa distancia, o conxunto. Puiden  velo sorrindo, formando parte daquel espazo. A súa figura lanzal estaba envolta no misterio arborescente. Quixen achegarme mainiño, tocar a súa pel, acariñar o seu rostro e verme reflexada nos seus ollos silvestres; mais os seres de auga, na súa proteica figura, nunca son tanxibles.
 Eu vin como as fadas, fillas da miña ilusión, se mollaban naquela tarde de decembro. Esvaraban pola fervenza desfeitas en millóns de minúsculas partículas acuosas e xélidas.
 Busquei a man daquel mítico ser. Seguín a súa estela pola encosta do monte e perdeuse entre as miñas verbas, cantos de serea para un Ulises sen Ítaca.
 Quixen aquecer as miñas mans naquela tarde de inverno, pero a pel de fada, como a da serea, sempre estará fría e suave porque é de cristal. No entanto, o meu corazón ardía coas faíscas de Hécate. O meu corazón sempre entregado á ilusión de vivir, sempre a carón do lume da esperanza, da risa fresca e da música dos soños.
Quén non soñou con un mundo de fadas, inda que non se deitara con elas?

domingo, 2 de decembro de 2012

No frío de Compostela sempre hai versos




 Vai frío. Moito frío nas rúas da cidade. Paseaba ocultándome detrás da bufanda e quedei ollando as pedras no día gris, lembrando palabras de Rosalía que eu imaxinaba pensadas detrás dos cristais da súa casa da rúa do Vilar. Nesa casa perto do Casino, onde criou fillos entre apuros económicos e versos preñados de amargos sentimentos, fiquei un intre parada mirando e lembrei aquel poema:

   III
Tal coma as nubes
...............que leva o vento,
i agora asombran, i agora alegran
os espacios inmensos do ceo,
...............así as ideas
...............loucas que eu teño,
as imaxes de múltiples formas
de estranas feituras, de cores incertos,
...............agora asombran,
...............agora acraran,
o fondo sin fondo do meu pensamento.


   Agora que regresei á casa, e no salón entro en calor, aproveito estas últimas horas de luz para mirar pola fiestra "as nubes que leva o vento" e dalgunha maneira convirto o inverno que non chegou en esperanza de primavera prometida.

luns, 15 de outubro de 2012

San Paio de Narla: vixía feudal en Friol



 Os que gustades da historia medieval, da paisaxe e de certa soedade; os amigos das lendas e da Galicia interior tedes que pasar por Friol, terra luguesa enxebre, e menos coñecida  do que merece. Érguese, a non moita altura, esta fortaleza de San Paio de Narla, que pertenceu ó famoso nobre do S. XIV Vasco das Seixas, coñecido pola súa participación na guerras sucesorias a favor de Enrique de Trastámara, e polo seu descendente e señor das Torres tamén Vasco das Seixas, que xa entrado o século XVI fixo famosa a lenda negra que o convirte en asasino alevoso da súa muller, a virtuosa dona Catalina de San Tirso, amiga de favorecer ós pobres, e vítima dos ciúmes do seu marido, envelenada e apuñalada, que fica soterrada incorrupta, na capela da Madalena no mosteiro de Sobrado dos Monxes, sen pedra nin epitafio que indique a sepultura.
Cito texto pertencente ó Tumbo de Sobrado, priorato que dista tres leguas de Friol:
"­El padre de esta señora aviendo sabido la muerte de su hija, que le dió su marido violentamente, y que éste se avía escapado a Portu­gal, refugiado en la casa del Duque de Verganza, acudió a la Real Audiencia de La Co­ruña, y se proveyó que viniesena la averiguación el Licenciado Briviesca, uno de los Al­caides mayores de dha. Audiencia. Llegó este Señor a este Monastt.° acompa­ñado de Ministros y Alabarderos, miércoles 21 del mismo mes de Noviembre del mismo dho. año, estando la Comunidad en víspera. Decretó que se desenterrase el cuerpo, y aviéndose executado, vieron y admiraron todos los que presenciaron este acto, que tenía el rostro tan hermoso, tan blanco y colorado como leche y rosa, y tan sereno, que parecía que dormía, sin rastro de olor malo, en medio de aver pasado 21 días debajo de tierra.- Después de visto esto, descubriénrole el pecho i vieron que sobre él tenía los brazos cruzados para cubrir las heridas de las mortales puñaladas, que su marido la dió; las quales con particular advertencia estaban embutidas con estopas. Sacaron las estopas para reconocer las heridas, y al mismo punto que las sacaron, corrió tanta cantidad de sangre, tan fresca y colorada como si al sacar las estopas fuera lo mismo que sacarle el puñal, luego que la hirió.- Este prodigio o este milagro, calificó la inocencia, la castidad y la virtud de aquella señora cuio cuerpo con mucho respeto y veneración, volvieron a la misma sepultura, consoló a los cincunstantes y condenó de inhumano y traidor a su marido Vasco das Seixas, el qual no quedó sin el pago de su alevosía; porque un mes después que el executó esta maldad con su muger, le mataron a estocadas algunos de los del Duque de Verganza, donde se avía acogido” ( Tumbos de Sobrado).

 É famosa tamén a lenda da Cova da serpe, que se desenvolve perto do castelo e que ten como protagonista unha monstruosa cóbrega xigante. A lenda, da que hai polo menos dúas versións, conta como a filla do Señor de Miraz (segundo Carré, é a filla do señor da fortaleza de San Paio), namórase dun mozo labrego, e debido á oposición dos pais, os dous fuxen;  chegada a noite acaban por agocharse nunha cova, habitada por unha serpe espantosa que intenta devorar á doncela. O mozo consegue matala co seu coitelo pero é ferido de morte, envelenado, e morre nos brazos da fermosa namorada.

 O castelo hoxe é un museo da Deputación de Lugo, e conta con unha ampla mostra etnográfica, ademáis de curiosidades varias, como arreos de cabalgaduras, armas, mobiliario antigo, xoias..., e dende logo, as magníficas vistas da campiña lucense dende as ameas. Ata onde se nos perde a mirada todo é verde e azul!

xoves, 4 de outubro de 2012

Outono entre as risadas dos castiñeiros




 Optimista. Leda.
 Este outono hai outras cores. Inda parece que o verán está loitando por deixar unha estela de luz ó mediodía. Fai  frío pola mañá pero unha dozura morna acompaña o xantar. Percorrendo as mil e unha pistas da comarca arzuana cara o cerne de Galicia, empezan a sorrir os ourizos dos castiñeiros ó meu paso. Hai algo no ambiente que me fai rexuvenecer; sinto coma se retrocedese no tempo e o meu corazón estivese anovado no aire fresco, entre as néboas matinais, ó ritmo trepidante da vida.

domingo, 23 de setembro de 2012

Luz en Boimorto



 A noite de onte foi máxica. Luz Casal cumpliu un soño: cantar na aldea dos seus antergos, tendo a casa onde naceu xusto fronte a ela; acompañada de 6.000 persoas que estaban desexando escoitala e aplaudir cada tema. Ela saiu cando aínda os últimos raios do día tinguían de cores pastel o Oeste, detrás do escenario. Escureceu entre as notas de cancións como "Entre mis recuerdos", e ela lucía espléndida con un vestido negro e unha diadema vermella, como coroa de plumas que daba máis vida ó seu rostro resplandecente de anxo do rock&roll.
 Eu sorría entre a multitude, acompañando coa miña voz rompida e apagada cada canción.  Adicounos, ás mulleres "Y no me importa nada.."; todos cantamos repetidamente o estribillo de "un nuevo día brillará..." "quiero ver... el rojo del amanecer..." tantas gorxas acariñando cada nota... foi un meigallo!.
 "Es por ti". Non sei cantos fotogramas da miña vida foron sucesivamente pasando pola miña mente mentres Luz ía esfollando cada letra con modulada voz. Fun consciente de que, en calquera momento da miña existencia, algo da súa estivo presente a través da música. "Me emociono al volverte a ver... y aun pregunto... quién dejó a quién!"... "Piensa en mí... cuando sufras...".
 Non faltou unha chamada en directo a Manolo García, ausente por enfermidade, e a actuación de Chris Barron de Spin Doctors, que animou ainda máis o ambiente estupendo que alí había.
 A xente tan varia que se xuntou nese recinto de Andabao dáballe un carácter distinto a calquera outro festival: señoras con toquilla, e cabaleiros con boina; nen@s no carrito e xogando, máis ou menos indies-rock, neohippies, novos e vellos xuntos... ata miña bis tía de 79 anos tamén foi coas amigas!

 E Luz brillou máis que nunca no ceo de Boimorto...


mércores, 5 de setembro de 2012

O castelo da Palma dende San Felipe. As garitas da ría de Ferrol.





A ría de Ferrol esconde moitos engados, non deixa de ser sorprendente. Ferrol, que vive de costas ao mar, dependeu sempre del. Estaleiros, militares, marisqueo... é unha amalgama de vidas e mundos que conviven e fan que a comarca sexa un crisol que atrae o interese do viaxeiro, ben sexa pola paisaxe, a historia, a terra e o mar. As rúas do bairro da Madalena, (a "tableta de chocolate"), tan medidas, tan neoclásicas..., o porto e as praias da contorna, a industria e as xentes, co seu característico sentido do humor, ben coñecido por mor d@s amig@s ferrrolás, e da experiencia laboral propia, fan de Ferrol unha cidade aparte do resto do país.
Aquel día fomos percorrer as fortalezas que pechaban de lado a lado a bocana da ría cunha cadea cuxos restos mostramos nos amarres da penúltima foto. San Felipe foi un baluarte construido no 1598, para actuar de modo defensivo perante os ataques especialmente ingleses. Xunto co castelo da Palma, xusto enfrente, na terra de Mugardos, e o de San Martiño, poñían difícil a penetración por mar de buques inimigos. No 1800 tivo lugar un episodio bélico notable, con máis de 100 barcos e 15000 homes, no que a Armada británica tenta a destrución dos estaleiros e a conquista do territorio. Na batalla de Doniños, e despois de tres intentos do almirante Warren por traspasar a ría, foi vencido grazas á estratéxica posición do Castelo da Palma, que coa súa batería potente de canóns, repeliu o ataque inglés. Cousa que aledou moito a Napoleón, quen brindou polos "valentes ferroláns", xa que esta armada posteriormente ía dirixida para combatelo en Exipto.
Durante a Guerra Civil, no 1938, foron moitos os Republicanos fusilados en San Felipe. Nos anos 80, o Castelo da Palma foi o cárcere militar no que estivo Tejero. Hoxe en día, ironías dos Tempos, esta prisión foi vendida á cadea hoteleira "Diana Grandes Hoteles" para facer alí un Spa de luxo en primeira liña de mar. O caso é que o proxecto, con 15 millóns de euros previstos para o investimento, leva cinco anos na neveira debido a catas arqueolóxicas e papeleos de tres administracións distintas.
Case me alegro.

domingo, 26 de agosto de 2012

Castelo de Moeche cercado por Irmandiñas...



Pasamos esta semana cubrindo de Sur a Norte a costa atlántica, de Panxón a Ferrol, parada e fonda en Compostela. Percorremos os camiños de Moeche en busca do famoso castelo no que se acababa de celebrar a festa irmandiña.
Pola estrada que sae de Narón a Ortigueira, saíndo de Ferrol, chegamos a Moeche, topónimo que se remonta ao século X, cando aparece a fundación dunha "Vila Modesti", nome do cabaleiro en cuestión que decideu instalarse nese vilar escondido entre os montes. O castelo parece que foi levantado por Fernán Pérez de Andrade "o Bo", de todos sabido, potente señor feudal, enterrado na igrexa de Santa María de Betanzos nun cadaleito considerado obra capital da escultura mortuoria gótica na Península. Falamos do século XIV. Mais os Irmandiños, na segunda revolta de 1467, botaron abaixo a fortaleza, pero afogada a revolución, o conde de Lemos, propietario do momento, obrigounos á súa reconstrución. A duquesa de Alba, tan desprendida ela, subastouno coma se fora un montón de pedra... con todo, hoxe puidemos rodeala e imaxinar como era o foxo e a vida no lugar algúns centos de anos atrás.
O máis curioso foi atopar ao chegar, fronte á portada, como se estivesemos nunha ficción cunqueiriana, ós ananos do castelo. Unha sorte de mordomos que nos deron a benvinda co seu baño de cor, tan rechamante no gris do entorno. Quixen fotografalos para o meu asombro e o voso.
O horario de apertura na web non coincide co que aparecía nas portas do castelo, así que, se pensades ir, o mellor é un domingo ou un festivo... e sorte!
Non puiden evitar sentirme irmandiña ao marchar do lugar, e pensar que tal e como nos vai nestes tempos, o día menos pensado collemos o galleto ou a forcada e prendemos lume ás institucións.

sábado, 11 de agosto de 2012

Barizo, o abrazo das pedras ao mar


Para os amantes da natureza e do mar, e para os amantes en xeral..., aquí temos un recuncho íntimo e salvaxe a un tempo. Ben perto de Malpica, en dirección a Ponteceso, antes de chegar ás torres de Mens, collemos a pista á dereita onde un indicador avisa desta localización. Porto Barizo é outro finisterrae onde atopamos esta imaxe dunha bahía oculta, unha lingua fría e salgada de mar que lambe unha media lúa de area branca e pouco concurrida. Alí a harmonía das ondas faime esquecer que existe máis mundo que aquel onde uns ollos claros permanecen suspendidos no tempo e regresan do pasado para lembrarme que sempre que o meu corpo estea batido polo vento Nordés, sentiréi un abrazo invisíbel que terme da miña inconsistencia.

Parada e fonda no restaurante As Garzas. Estrela Michelin.

venres, 27 de xullo de 2012

Armenteira oculta no verán do Salnés





Xa non resisto un minuto máis de Sanxenxo e Raxó sen escapar. Esta tarde entre a néboa, saín fuxindo de madrileños e demáis fauna veraneante e pseudopija para buscar un pouco de autenticidade e patrimonio histórico, e desintoxicarme de tanta praia. Sí, gústame a praia e o mar, pero doutra maneira. Sobre todas as cousas, gosto de pasear polos lugares que nos traen un pouco de calma e nos fan afondar na raigame. Ás veces un esquece que no medio de tanta iniquidade hai un paraíso oculto ben perto; así, entre o campo de golf de Meis e a autovía do Salnés, ocúltase este tesouro artístico entre montaña e mar. O mosteiro de Santa María de Armenteira , no Monte Castrove, aséntase desde o 1149 cando o noble D. Ero de Armenteira funda o primeiro cenobio.
Todos coñecemos a lenda que recolle Afonso X nas Cantigas: Sendo Ero xa idoso, saíu pasear unha mañá ós montes próximos ó mosteiro e quedou escoitando absorto o canto dun paxariño. Cando regresa ó mosteiro, pensando que pasaran só unhas horas, non recoñece ós monxes e atopa todo mudado. Pasaran nada menos que 200 anos! Os monxes recoñéceno polas crónicas que falaban da súa desaparición. Tras da súa morte, empezan a chamarlle "o abade santo" e representarán a súa imaxe coa figura dun paxaro no seu hombreiro.
O mosteiro foi cisterciense e remata a súa construcción no s. XIII; sinxelo e austero, sen moito ornamento, pero destaca a igrexa de planta basilical e tres naves de catro tramos, rematada por un ábside semicircular orientado ó nacente. Ten un baldaquino de pedra do 1780 e tamén se atopa no templo o sepulcro de Don Álvaro de Mendoza. O que máis chama a atención é a portada da igrexa, con seis arquivoltas decoradas , e fustes con capiteis de motivos vexetais. O rosetón que preside esta fachada é impresionante. Ten un claustro visitable de sinxelo encanto.
Despois da desamortización do XIX, e o abandono total, no ano1961, por iniciativa de Carlos Valle-Inclán, fillo do literato, créase unha asociación de Amigos de Armenteira para recuperar o conxunto. No 1989 reponse a vida cisterciense con unha comunidade de monxas navarras. Teñen unha hospedería que se recomenda para "o descanso espiritual ou psicolóxico".
Eu xa estou pensando reservar habitación...

domingo, 15 de xullo de 2012

Malpica para estrear o verán


Hoxe por fin... praia...
Sí, amigos, a 15 de xullo e sen mollar os pés na auga salgada do Atlántico. Esta tarde puidéstesme atopar en Malpica, na esquina do final da praia Area Maior, que lle chaman Canido. Alí, a rentes das rochas, respirei profundo. Ulía a mar!
Por fin o primeiro paseo do verán pola beira do mar! Un xeado de mojito e chocolate no paseo marítimo.
Sentinme feliz. Esquecín a economía malfadada destes tempos e pensei que algunhas cousas sempre seguirán ahí a pesares do ser humano: o azul profundo do océano!

xoves, 7 de xuño de 2012

O Camiño Inglés pola freguesía de Poulo.



Ollade as imaxes e descubriredes un escudo, unha inscrición e a casa na que se atopa este pequeno tesouro histórico. Estamos na parroquia de San Xiao de Poulo, no Concello de Ordes, pero denantes do século XVIII, este lugar tivo máis importancia estratéxica que a vila actual que da nome ó concello (Sancta María Ordinis). A esta aldea chámaselle a "Calle Real de Poulo", e como o seu nome indica, foi o paso escollido por numerosos viaxeiros europeus (incluidos monarcas) que facían a travesía marítima para peregrinar a Compostela. Está no Camiño Inglés, e esta casa, pertenceu ós meus bisavós; estaba á beira da casa principal e habitada por caseiros, logo, durante anos, foi utilizada como corte para o gado, e unha parte como tulla. Así, coa entrada chea de estrume, lembro eu a casoupa nos meus anos infantís, cando algunha tarde de outono ía con meus pais coller os marmelos e as mazás no pomar da horta; aquela horta na que estaban os cobos das abellas e que non volvín ver nos últimos quince anos.
A horta da Casa do Escribano. Un vello cantar na aldea dicía en ton xocoso: "dónde se crían los repollos castellanos? En la Calle de Poulo, en la huerta del Escribano", así era coñecida a casa grande que estaba a rentes da outra, camiño de por medio.
Pois nesta casiña da foto pernoctou o gran Austria Felipe II, na súa viaxe de 1554, e así o di a pedra sita á esquerda da porta: EN STA CASA POSO EL REI D PHELIPE II AZS DE ANNO DE 1554. Existe a versión que relata a saída do rei dende o porto da Coruña, para casar con María Estuardo e a conseguinte parada neste lugar.
Xusto sobre o dintel aparece o escudo que serviu de modelo ó do concello ordense. Nel vese un castelo con torre sobreposta e tres flores de lis. Ademáis vai timbrado con coroa real. Parece ser que o castelo e as tres flores de lis aludiría ós Araújo, (segundo algúns heraldistas, lles foron concedidas cando o conde Rodrigo Veloso casou coa condesa de Alambert, de sangue real francesa). Meu bisavó foi un indiano que fixo fortuna coa cana de zucre en Porto Rico, así que algo me fai supor que estas propiedades pasaron ás súas mans non por rancio abolengo... lástima de glamour!
Síntome pouleira por parte de avoa paterna, e iso marca!

xoves, 17 de maio de 2012

Parabéns, Chonchiña!


Hoxe é o día das Letras, tamén a Ascensión en Santiago. Hoxe é un día especial no que quero felicitar á tía Chonchiña, a fermosa dona de ollos azuis que acaba de estrear os seus 99 anos o primeiro de maio, en México DF co resto da familia. Ela, a inmortalizada Marisa da novela de Manuel Rivas, O lápis do carpinteiro, está outra vez vivindo do outro lado do Atlántico, na terra que a acolleu nos seus máis de 30 invernos de exilio. Despois de 33 anos na Terra, rodeada de amizades na casa de Tui, a vida doulle outra volta no aire, e regresou ó calor azteca desa cidade inmensa. Ela ten o seu sangue alí, ten amigos, ten familia; mais, nós, privilexiados, desde a mesma terra que nunca tivemos que deixar, pensamos nela, e aquí segue presente. As súas flores, as súas macetas, teñen fortes raigames. Agromaron nesta primavera para ela. Querémoste, Chonchiña. Estás entre nós. Unha aperta enorme para a familia mexicana!

domingo, 13 de maio de 2012

Rosalía na primavera do Sar


Hai tempo que non abría a edición que Marina Mayoral fixo de En las orillas del Sar, esta romántica obra que lin por primeira vez nos meus primeiros andares universitarios, e que me fascinou pola súa variedade e profundidade. Esta tarde de calmizo, despois dun paseo polo campo, buscando un pouco de fresco por vellas corredoiras case esquecidas, sentei no salón e revisei este libriño. Pensei en Rosalía e pensei tamén no engano vivido durante anos con respeito á figura desta muller insigne de quen sempre nos dicían que estaba triste, e que a súa, fora unha desgrazada vida; de quen sempre nos dicían que era morriñenta, mimosa e digna de lástima; houbo un grande cambio; Rosalía ben lida, resultoume unha muller valente, forte, madura e loitadora. Arriscada e coraxuda. Quero brindarlle a ela toda a miña admiración, e lembrar a súa figura con un poema nesta primavera.

Adivínase el dulce y perfumado
calor primaveral;
los gérmenes se agitan en la tierra
con inquietud en su amoroso afán,
y cruzan por los aires, silenciosos,
átomos que se besan al pasar.

Hierve la sangre juvenil, se exalta
lleno de aliento el corazón, y audaz
el loco pensamiento sueña y cree
que el hombre es, cual los dioses, inmortal,
No importa que los sueños sean mentira,
ya que al cabo es verdad
que es venturoso el que soñando muere,
infeliz el que vive sin soñar.

¡Pero qué aprisa en este mundo triste
todas las cosas van!
¡Que las domina el vértigo creyérase!
La que ayer fue capullo, es rosa ya,
y pronto agostará rosas y plantas
el calor estival.

domingo, 6 de maio de 2012

A primavera en Frades





Chove. Así de verde se ve o noso interior galego. Deixo caer a cortina, que vai borrando tras de sí a xanela, e retomo a lectura de Flaubert:

"As flores non se estragaran; o guipure extendérase sobor do leito. Sacou do roupeiro as chinelas. Rosanette encontrou moi delicadas aquelas atencións.
Cara a unha espertou por algúns movementos lonxanos e viuno saloucar, coa cabeza afundida na almofada.
- Qué tes, meu amor?
- Demasiada felicidade -dixo Frèderic-. Había tanto tempo que te desexaba!"

Con estas liñas de A educación sentimental, pechei o libro e pensei na propia.

domingo, 22 de abril de 2012

De propietate serene


Aproveito esta foto feita na baía da Coruña polo meu amigo Antón, para falarvos do libro que rematei de ler esta tarde de chuvieiras en abril. É un bestiario medieval, unha edición bilingüe galego-latín, da editorial compostelana Positivas, intitulado LIBELLUS DE NATURA ANIMALIUM, que como fillos do latín que sodes case todos os meus lectores, non preciso de tradución. Trátase dunha obra anónima do século XIV, fonte do posterior Bestiario Valdense. É qué ten a ver a foto? Pois é unha serea, precisamente un dos "animais" que percorren as páxinas do libriño. Vou transcribir un anaco deste capítulo:
"A propiedade da serea é que a serea é biforme, porque da metade para arriba é unha muller, mentres que da metade para abaixo é como un peixe, e hai tres especies de sereas, porque unhas teñen a voz como a dunha arpa ou dunha viola, e outras teñen a voz como unha trompa ou unha frauta, e outras cantan como unha virxe. E por isto os navegantes, pola dozura do seu canto e pola melodía delas, adormecen e afúndense no mar".
A partires deste ponto, o autor/a do libro comeza a facer unha transposición á vida do ser humano, explicando que as sereas son "os vans praceres mundanos, que, a causa da súa dozura, son moitos os homes aos que se lle dormen os cinco sentidos". Remata o episodio citando a Boecio.
Recomendación da que suscribe: non escapedes de todas as sereas; algunha vai espertar algún dos vosos sentidos; havos de levar ó paraíso co seu canto. Non renunciedes a todos os praceres. O escuro abismo a que alude Boecio, agárdanos a todos no fin dos nosos días.

domingo, 15 de abril de 2012

14 de abril


Esta foto fíxena en Madrid, hai hoxe un ano. É a miña pequena homenaxe a todos os republicanos que non están pero que nunca nos deixaron orfos.

domingo, 25 de marzo de 2012

Dies irae


Estes días, e dende os Idus de marzo, ben sexa porque é o mes de Marte, ben sexa porque unha tamén se cansa de aturar, de ler nos xornais a palabra "crise" na boca da indesexable clase política, amén de certa necesidade combativa que levo dentro, o caso é que estou contestaria. O corpo pide rebelión, e a realidade circundante precisa dunha sacudida que faga reaccionar este noso mundo que xa non pode crer en nada. Os ladróns, os corruptos, as reformas laborais, a voracidade da economía neoliberal e o teito de cristal que se impón á muller. Sumo e sigo: a nova lei do aborto, feita por homes que non deixan decidir á muller sobre o seu propio corpo; a fenda entre clases sociais que medra día a día... Resúltame fácil enlearme en discusións e ata me sinto muller en conciencia. Por todas as mulleres que loitaron contra a invisibilidade feminina, hoxe digo "basta!" Eu non quero un mundo así.

domingo, 11 de marzo de 2012

Fin de semana na Toxa



Con este tempo tan agradable, non estaba de máis facer unha escapada a paraísos cercanos. A Toxa, co seu tempo parado baixo o sol de inverno, foi o escenario dunha fin de semana tranquila, mirando o mar quedo dende a piscina do talaso; relaxada e feliz, allea a todo o rebumbio da semana anterior, non tiven máis preocupacións que a de vestirme para ir ó casino, tan decadente, e pasear polos vellos xardíns do Gran Hotel e polo museu dos xabóns e sales de "La Toja", revisando fotos antigas e lembrando a lenda da orixe do balneario, aquela do burriño que o crego abandona na illa por estar sarnoso, e enfermo, e que atopa meses despois totalmente curado por se andar deitando nas arxilas da illa. Teño que dicir que na miña casa nunca faltou a pastilla de Magno, que segue sendo un dos meus olores favoritos.

domingo, 4 de marzo de 2012

O antroido carnal e colorido


Non vou falar das orixes desta festa, nin das tradicións de todos sabidas; quero facer unha chamada á loucura, á risa, á sátira viva que nos recorre nestas datas nas que o mundo se divide en dous: os disfrazados e os que van de paisano. Os que non soportades a máscara e sodes espectadores da befa e do absurdo reflexo dunha realidade desfigurada e esperpéntica, asistides excluidos á unha catarse que se produce no exército dos enmascarados. A transformación leva consigo a ocultación da dor e a procura dunha vida nova, efémera curación que expulsa os demos do espírito e que calma as conciencias cando ó remate da festa, se quitan as caretas, a roupa luxada e repousamos o cansazo para espertar mércores de cinza a unha primavera cercana; a vida volve con forza.
As fotos que vedes son do martes de antroido en Verín, onde cunha perruca azul e unha boa de prumas, agarrei a cámara para pillar na carreira ós cigarróns. Confirmei que isto ten futuro.

martes, 28 de febreiro de 2012

Brandeso ou a Arzúa valleinclaniana





Como tantas mañás eu pasaba polo pazo de Brandeso; nin un so día eu deixei de ver a sombra de Concha detrás dos cristais empañados daquel universo pechado detrás do muro verdoso de líquens vellos como o escudo do portón da entrada. Cara o traballo, conducindo entre as néboas do mencer, non podía evitar pensar en Sonata de Otoño mentres a miña mente repasaba aquela escena na que Bradomín percorría o pazo co cadáver de Concha nos brazos, mentres os seus cabelos negros longuísimos enguedellábanse nos manubrios da portas. Ai!... que afición a miña en ver tan reais os enredos amorosos daquel marqués "feo, católico e sentimental" que foi meu compañeiro de tantos intres de lectura repetida.

Chégase a Brandeso pola estrada que sae do centro de Arzúa en dirección Vila de Cruces, despois de pasar o río Iso. O edificio é de planta rectangular e iniciado no século XVII, con restos de antigas torres. O escudo mostra a águia dos Aguilar, as cinco cabezas de lobo en sotuer dos Mosquera e unha árbore con un can atado e unhas chaves dos Montero. O edificio é de mampostería, mais agora está revestida e pintada de branco. Enfronte do pazo está a capela, que é do 1544 e reformada no século XVII.


Valle-Inclán quizais atraído polo sonoro nome de Brandeso, cámbialle o de San Lourenzo, por San Clemente, e alí vai o marqués de Bradomín visitar a súa prima Concha, enferma e moribunda para recordar un seu amor de xuventude.


O pazo pertencía nos anos 80 ós Gasset.

Déixovos un anaco desta obra para que disfrutedes do pracer da palabra:


" Yo recordaba nebulosamente aquel antiguo jardín donde los mirtos seculares dibujaban los cuatro escudos del fundador, en torno de una fuente abandonada. El jardín y el Palacio tenían esa vejez señorial y melancólica de los lugares por donde en otro tiempo pasó la vida amable de la galantería y del amor.


Bajo la fronda de aquel laberinto, sobre las terrazas y en los salones, habían florecido las rosas y los madrigales, cuando las manos blancas que en lo viejos retratos sostienen apenas los pañolitos de encaje, iban deshojando las margaritas que guardan el cándido secreto de los corazones.

¡Hermosos y lejanos recuerdos! Yo también los evoqué un día lejano, cuando la mañana otoñal y dorada envolvía el jardín húmedo y reverdecido por la constante lluvia de la noche. Bajo el cielo límpido, de una azul heráldico, los cipreses venerables parecían tener el ensueño de la vida monástica. La caricia de la luz temblaba sobre las flores como un pájaro de oro, y la brisa trazaba en el terciopelo de la yerba, huellas ideales y quiméricas como si danzasen invisibles hadas.

Concha estaba al pie de la escalinata, entretenida en hacer un gran ramo con las rosas. Algunas se habían deshojado en su falda, y me las mostró sonriendo:


- ¡Míralas qué lástima!

Y hundió en aquella frescura aterciopelada sus mejillas pálidas.

- ¡Ah, qué fragancia!


Yo le dije sonriendo:

- ¡Tu divina fragancia!"











xoves, 16 de febreiro de 2012

No pazo dos Condes de Taboada


Velaquí o pazo dos condes de Taboada, en San Pedro, ás aforas da vila luguesa onde fun xantar non hai moito a un pequeno restaurante no que, por bo prezo, comemos coma cregos, unhas impresionantes anchoas do Cantábrico feitas na casa, ademáis dunhas carnes excepcionais (rabo de boi, tenreira da terra...) servidos con fineza e protocolo por unha señora catalana que falaba un exquisito galego. O lugar está no centro da vila de Taboada, e chámase "Anduriña". E despois do refectorio, imos á arte: O pazo da foto foi mandado construir no 1413 polos Condes de Taboada, orixinarios da torre-fortaleza de Castro Candaz, en Chantada, destruida polos normandos, e a súa imaxe actual é anterior ó barroquismo galego de principios do XVIII. Ten unha planta en forma de U e un anexo ó mediodía onde está a torre ameada de tres andares. Abaixo do gran pazo, derrámase a aldea, na que destaca outra casa señorial, hoxe deshabitada, con un gran patio interior, xardíns é galería ó Sur, onde naceron algúns meus parentes. Seguindo o camiño entre as casas, que se desliza rodeado de castiñeiros, chegamos á igrexa de San Pedro de Bembibre. Fastástico románico.






A portada coas súas decoracións animais e as columnas e capiteis tan historiados destacan na fachada. No muro sur, hai outra portada tan bonita como a principal onde aparece grabado o epígrafe "ERA DE 1219", que se corresponde co ano 1181 do noso calendario. No interior ten pinturas murais do s. XVI e tamén está o sepulcro do nobre D. Xoán Taboada Ribadeneira. As vistas dende o camposanto son fermosas cara as ribeiras.

domingo, 5 de febreiro de 2012

Tomamos un café?



Acabo de tomar un café. Un café caseiro, da cafeteira italiana, (nada cool, comparado co da Nespresso), lixeiro e aromático. Unha infusión de café para aquecer o corpo nesta tarde de domingo cincenta.

Dende sempre gustei de compartir cafés; todas as miñas amizades pasaron comigo horas de café en bares, tabernas, cafeterías chic ou enxebres, de vila ou de cidade; de sobremesa ou de máñá, sempre as citas nos cafés; non podería vivir sen ter un café perto da casa. Compartimos un café e un poema de Verlaine?:


Ti cres no ron do café, nos presaxios,
e cres no xogo;
eu non creo máis que nos teus ollos azulados
Ti cres nos contos de fadas, nos días nefastos e nos soños;
eu creo somentes nas túas belas mentiras.

Ti cres nun vago e quimérico Deus , ou nun santo especial,

e, para curar males, nalgunha oración.

Mais eu creo nas horas azuis e rosadas

que ti a mín me procuras

e en voluptuosidades de fermosas noites brancas.
e tan profunda é a miña fe

e tanto es para mín,

que en todo o que eu creo só vivo para ti.

Verlaine


domingo, 22 de xaneiro de 2012

Castro de Viladonga, voltar a Lugo


Non era a primeira vez que ía a Viladonga, pero descubrín algo novo: a lenda da princesiña-troita na fonte do Couto de A, na parroquia de Ramil, en terras de Castro de Rei. Na fonte hai unha troita que está alí dende tempos remotos, (alguén se encargará de repoñela...) e polo visto é unha princesiña moura encantada. Non me extraña que estea encantada, porque o lugar é ben bonito. Estou a falar de Castro de Rei, vila xeitosa, e se non coñecedes a zona, perdédevos e disfrutade da paisaxe do interior de Lugo, que sempre me resultou fascinante.
As fotos de hoxe son do castro de Viladonga; lugar de interese arquelóxica, pois ademáis da propia excavación, o conxunto ten un museo aberto desde o 1983 e reformado no ano 94 no que se expoñen os achádegos de todo tipo, útiles, ferramenta, adobíos para persoas e cabalería, xogos, amuletos, etc., que se foron atopando dende os anos 70. O castro é un asentamento da época tardorromana, (entre os séculos III e V da nosa era), e consta de varias murallas e foxos, xunto con dous antecastros e unha gran coroa central ou acrópole interior, onde están a maioría das construccións descubertas ata agora, articuladas á beira de dous camiños que cruzan o castro de Norte a Sur e de Leste a Oeste e unha rolda interior paralela á muralla principal.
Se vos apetece ir, é sinxelo, dende o km 70 da estrada N-640 de Lugo a Asturias, a 23 kms da cidade lucense.