martes, 24 de decembro de 2013

Tras Fonte do Briso


 Escribo nunha noite crúa de invernía, escoitando a choiva a pegar nas tellas en refachos que estarrecen. O vento asubía e a lámpada afrouxa a tenue luz, quizais algún poste caia co vento e quede ás escuras. Estou no campo, como é de supoñer, xa que, na cidade, a tempestade esvaece nas luces de cores dos carteis, anuncios ou farolas perdendo parte do seu poder medoñento.
 Quería falar nesta véspera de Nadal dun lugar que poucos coñecen e onde foron a parar os soños da nenez dun home forte e lanzal, que polas noites loita contra as pantasmas dos días pasados e polo día sorrí soñando con voltar ós verdes prados da inocencia.  En Tras Fonte do Briso durmen os anceios de liberdade, os recordos dun tempo mellor, onde a felicidade era trizar herbas sorbendo a dozura da savia e os sabores regalados pola Natureza. A felicidade era correr polo campo e ollar nas noites de verán as estrelas fuxidías pedindo desexos que sempre se cumprían. Tras Fonte do Briso é a Arcadia onde queremos regresar os desterrados da natura que, sen nos dar de conta, acabamos pisando a diario as baldosas e o asfalto, e os que, cando vemos agromar unhas herbiñas na xunta de dous bloques de cemento, unha certa emoción nos percorre dicindo "velaí a forza da natureza!".
 En Tras Fonte do Briso, esta noite o temporal brúa chamando polos tempos. Saloucando polos nenos que xa non irán xogar na herba sempre verde da infancia. A Tras Fonte do Briso chegarán outra vez os soños dun home que na súa grandeza fermosa acariña algunhas noites os meus.

mércores, 11 de setembro de 2013

Elas


 Son elas, as mulleres da miña historia. É a instantánea dunha tarde de primavera de principios dos 60 en Ordes, provincia da Coruña. Unha partida xogada nunha casa desaparecida, nun tempo que se foi. Miña bisavoa, no claroscuro, tirando as cartas sobre da mesa coa ollada desconfiada do tafur, coa expresión fechada de quen viu pasar os días sen home, cos fillos fuxidos da postguerra, coa forza e o xenio que empurra a loitar para sair adiante cada día detrás dun mostrador onde a vara de medir era igual para todos. As fillas sorrindo; as mans que bordaron enxovais agora terman dos naipes no tardío abril das súas vidas. Elas, que ecoaban os seus risos na galería da casa, sentaban logo na mesa redonda enredando o tempo parado diante daquela fiestra aberta de par en par. A bisavoa, Xoana, nos últimos anos, para mercar a compañía dos netos deixábase gañar a partida; ela, que nunca quixo ser perdedora, amolecía o seu corazón engurrado de noites de soedade para manter o relampo da rapazada.
 Qué foi daquel tempo?

mércores, 21 de agosto de 2013

Noite de agosto


"La noche por ser triste carece de fronteras.
Su sombra en rebelión como la espuma,
rompe los muros débiles
avergonzados de blancura;
noche que no puede ser otra cosa sino noche.

Acaso los amantes acuchillan estrellas,
acaso la aventura apague una tristeza.
Mas tú, noche, impulsada por deseos
hasta la palidez del agua,
aguardas siempre en pie quién sabe a cuáles ruiseñores.

Más allá se estremecen los abismos
poblados de serpientes entre pluma,
cabecera de enfermos
no mirando otra cosa que la noche
mientras cierran el aire entre los labios.

La noche, la noche deslumbrante,
que junto a las esquinas retuerce sus caderas,
aguardando, quién sabe,
como yo, como todos."

 Luis Cernuda

domingo, 23 de xuño de 2013

Que a deusa Fortuna che sexa favorable


 No solsticio de verán ocorren sucesos marabillosos. Como é ben sabido, cando o sol alcanza o seu cénit no trópico de Cáncer, no hemisferio Norte estamos festexando o tempo da sensualidade, a exaltación da terra e a colleita. Os ritos pagáns volven baixo a festividade do San Xoán, que tanto festexan as bruxas, que irán á Lanzada facer o aquelarre, como o resto dos mortais, que achegados ás cacharelas, botarán fóra as tristuras e as malas querencias, renovándose co lume novo das fogueiras.

 O 24 de xuño é unha data especial dende a Antigüidade. Os romanos celebraban a festa de Fors Fortuna, a quen Servio Tulio lle mandou construir un templo, pois sendo el fillo dunha escrava de guerra, chegou a convertirse en rei de Roma. Ovidio, nos Fasti VI, 773, deixa testemuña sobre esta festividade, na que se celebraba unha procesión a pé ou en barcas engalanadas polo Tíber, ata o templo, para facer na súa honra diversos sacrificios e o gran Cicerón tamén da conta desta festividade popular, na que o viño corría e os amos tiñan dádivas  cos seus escravos.

  Hoxe quero facer eu un agasallo; un agasallo en forma de poema para este tempo de amores e festa.
  Escollín estes versos de Catulo, por ser unha exaltación do amor, unha advocación á paixón e á inocencia desasosegada dos bicos dos amantes, que foxen dos ollares alleos para vivir intensamente un presente certo fronte ás tebras da morte. A vida simbolizada nas verbas "breve luz", escintila na escuridade do "non ser", e desbócase no desesperado intento dos amantes por vivir o seu amor.

 Para ti, que sentes coma min a vida en cada latexo, vai este poema de Caio Valerio Catulo, nacido no século I a. C. a rentes do río Po, en Verona. e que cantou os seus amores tumultuosos con Clodia (Lesbia).

Vivamus mea Lesbia, atque amemus,
rumoresque senum severiorum
omnes unius aestimemus assis.
Soles occidere et redire possunt;
nobis cum semel occidit brevis lux,
nox est perpetua una dormienda.
Da mi basia mille, deinde centum,
dein, cum milia secunda centum(...)

"Vivamos, miña Lesbia, o amor
e as faladurías dos vellos severos
estimémolas en nada,
 O sol cada día pode morrer e rexurdir.
 Nós, cando dunha vez esmoreza a breve luz,
unha noite perpetua teremos que durmir.
 Dame mil bicos, logo un cento,
logo, cando teñamos unha morea de miles,
enguedellémolos, para que non saibamos cantos,
ou para que ningún malfadado poida enmeigarnos
se sabe que houbo tanto bico".

Que Fors Fortuna che sea favorable!
(A Juan Carlos Lueiro Villaverde no seu aniversario)

domingo, 7 de abril de 2013

Omar Jayyan: un Zaratustra iraní, un poeta do viño e os praceres

 
  
Este poeta medieval que viviu entre os séculos XI e XII en Persia (Irán), foi un filósofo moderno que cantou á brevidade da vida, e ó disfrute da efímera existencia humana. Nos seus versos, robayyat, que son estrofas de catro versos dodecasílabos rimando entre sí, e deixando solto o terceiro, expresouse de modo descarado, sendo un insumiso dos dogmas islámicos e un libertino hedonista que busca non deixar escapar nin un instante da súa prezada vida.
 Gustei de ler estes poemas, tan rompedores dos nosos estereotipos occidentais respeito ó mundo árabe, e tan actuais, polo menos para o meu modo de ver. Reivindicar un paraíso real e próximo, un xardín interior, persoal, hedonista, é unha maneira de vivir sen agardar un Ceo prometido pola relixión.
 Ofrézovos algunhas mostras, a ver qué vos parecen.


"Érguete miña vida, que xa apunta a aurora;
bebe moi suave o viño, puntea a harpa e toca
daqueles que marcharon, non voltará ningún.
E, para para os que fican, a estancia será curta".

 

"Non escoites o discurso de sabios ilustrados,
pero bebe o viño daqueles que teñen renegado.
Un a un foron partindo os nosos antergos
e ninguén ten indicio de que teñan regresado".


"Todo canto che pasou onte, quede todo olvidado
e que non te inquede o día non chegado.
Nin onte nin mañá deben ser os teus alicerces;
non malgastes a túa vida, e vive disfrutando".


"Xa que resulta efímera a nosa estancia no mundo,
vivir sen pracer e sen viño é absurdo.
Discutir os principios do universo, importa?
qué máis da, tras da miña morte, se non é eterno o mundo?"

domingo, 17 de marzo de 2013

Akiko Yosano, "Cabelos revoltos"


 Estos días descubrín á poeta xaponesa Akiko Yosano. Veredes, ela revolucionou a poesía coa súa obra Midaregami, ("cabelo revolto") unha colección de textos na que deixa a súa forte pegada como muller, nunha sociedade, a xaponesa de principios do século XX, na que non era fácil romper estereotipos. Este libro, xuvenil e fresco, moderno e atrevido, marcouna para sempre como a "poeta da paixón". Ela asumiu a vangarda contra unha sociedade que relegaba á muller a ser obxecto de desexo, nai e esposa sumisa.  A través dos seus 399 tankas, Midaregami envólvenos na sensualidade da muller que desexa, que reivindica a súa propia liberdade para amar, ainda mellor, para ser amante.

 Déixovos unha mostra, esperando que gostedes deles tanto coma min.

"Murmurios amorosos
tras da cortina da noite
constelada de estrelas;
lonxe do mundo e da xente,
arranxo o meu cabelo desordenado."

"Pregúntalle ó poema
quén se atreve a negar
o vermello das flores...
oh! qué conmovedoras
as mociñas pecando na primavera!"

"Ninguén ignora que o branco
distingue á camelia e á ameixa,
pero este color melocotón
que acende as miñas meixelas
non fala de pecado..."

"el xa non volverá...
vaise a primavera,
e a soas, esta noite, coa miña pena
deixo caer sobre o pequeno koto
o meu enmarañado, enmarañado cabelo"

"Aquí e agora,
cando me paro a recordar
a miña paixón, paréceme
que eu era coma un cego
que non teme á escuridade"

"sostendo os meus peitos
entre as mans, silenciosamente,
descorro o veo do misterio:
aquí hai flores
dunha intensa cor escarlata!" 

(Eu, muller de melena despeiteada diante a difícil tarefa de facer a escolma, recomendo Poeta de la pasion, ed. Hiperión para que sigades disfrutando destes versos sublimes).

domingo, 3 de marzo de 2013

Amenceres sen presa



Rúas, viños, paseos, cafés, amigos e... Santiago la nuit. Agradecín o silencio da mañá do sábado mentres me revolvía nas sabas  mornas e disfrutaba da ausencia do reloxo. Esas persianas baixadas, matizando a luz do amencer, eses zapatos de tacón tirados polo chan, e o resto do perfume que levei a noite anterior...

 Ah! adoro esta cidade! faga frío ou chova... que por moitos anos poidamos disfrutar destas noites de Compostela!

Por fin o domingo descansei.

sábado, 16 de febreiro de 2013

Ibn-Hazm, O colar da pomba








"Conságroche un amor puro e sen mácula:

nas miñas entrañas está visíbelmente gravado e escrito o teu cariño

Se no meu espírito houbese outra cousa que non foras ti,

eu tería que arrincala e esgazala coas miñas propias mans.

De ti non quero outra cousa que amor;

fora del, non pido nada.

Se o acadara, a Terra enteira e a Humanidade

serán para min coma lixos, e os habitantes do país, insectos".


Ibm-Hazm

Así comeza uns dos libros de lírica amorosa máis deliciosos que coñezo. Paseando polos xardíns do Alcázar sevillano, vin pombas bebendo nas fontes, entre as laranxeiras, e voltei a pensar naqueles versos que falan dos sofridos amadores, dos efectos do amor, dos sinais do enamoramento.

 Por se algún ou algunha non se percatou, desconfía, ou non está seguro dos sentimentos, velaí vos deixo un abreviado catálogo de Ibm-Hazm, que igual vos pode servir de axuda.
"Os ollos son a porta aberta da alma. O amante non pestanexa e muda o seu ollar a onde o mudou o ser amado";  o estar animados, moi xuntos en espazos amplos, tocarse as mans durante a conversa, a tendencia a achegarse un ó outro, e beber do vaso no que bebeu o seu amado, son sinais inconfundibles para os bos observadores.
 Se isto non é suficiente, está o insomnio, o converterse en "apacentador de estrelas", ou a tendencia á soidade e decaimento na ausencia do amado.
 Como son moitos os detalliños que se engarzan do colar de versos do Ibn-Hazm, e outro día penso retomalos para seguir comentando, remato este post con unha qasida do mesmo autor na que afirma: "cando as pálpebras deixan fluir as súas fontes, é que no corazón hai un doloroso tormento de amor"

 Qué mágoa que neste mundo xa non queden pombas nin colares polos que pague a pena enfermar de amor... ou si? quén sabe?

luns, 21 de xaneiro de 2013

Aniversario de navegacruz


A vosa Navegacruz  está de aniversario: xa ten tres aniños!
Non vou dicir que o tempo fugit, porque estades de volta diso. So quixera brindar con vós, meus compañeiros de viaxe na vida, todos vos, os que compartides comigo vagón e os que me agardades no andén. Agradecida pola vosa compaña, pídovos que brindemos e tiremos xuntos as copas de cristal pola fiestra, e que a resaca non nos prive de seguir sorrindo pola mañá!
 Apertas a tod@s!